بازگشت به گذشته سبز با دانش بنیان ها
مازندران به‌خاطر برخورداری از منابع طبیعی غنی مانند جنگل‌های هیرکانی، زمین‌های حاصلخیز و منابع آبی، همواره به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی و گردشگری ایران شناخته شده است اما در سال‌های اخیر، این استان با چالش‌های جدی زیست‌محیطی از‌جمله کمبود آب، تخریب جنگل‌ها و کاهش کیفیت محصولات باغی مواجه شده؛ اتفاقاتی که موجب شده نگاه‌ها را به‌سمت شرکت‌های دانش‌بنیان بچرخاند. ظرفیت‌های بالقوه‌ای که با تکیه بر فناوری‌های نوین می‌توانند راهکاری تحول‌آفرین برای خروج از این بحران‌ها و حرکت به‌سمت توسعه پایدار باشند.
اگر مازندران می‌توانست حرف بزند حتما درخواست‌هایش، بهبود وضعیت محیط زیست، بازسازی جنگل‌ها و مدیریت کمبود آب بود؛ نیازهایی که با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توان در کمترین زمان، چاره‌ای برای آنها اندیشید. این شرکت‌ها با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه در حوزه‌های مختلف می‌توانند طرح‌هایی را منطبق با علوم روز به اجرا در‌آورده و در کوتاه‌ترین زمان، بهترین خروجی را داشته باشند.
استاندار مازندران معتقد است هوشمندسازی اقتصاد استان با بهره‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری‌های نوین امکان‌پذیر است و می‌تواند مسیر خام‌فروشی محصولات کشاورزی و صنعتی را متوقف کند.
مهدی یونسی می‌گوید: توجه ویژه به صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات تولیدی با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، ارزش افزوده اقتصادی استان را افزایش می‌دهد و اقتصادمازندران را پایدار ودانش‌بنیان می‌کند.وی با تأکید براستفاده از ظرفیت‌های علمی و نیروهای کارآمد تصریح می‌کند: کشاورزی استان باید به‌سمت کشاورزی مدرن و پیشرفته حرکت کند و شرکت‌های دانش‌بنیان در این مسیر نقش محوری خواهند داشت. هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین صنعتی با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در استان دنبال می‌شود و این فناوری‌ها فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای جوانان و نخبگان فراهم می‌کند.
مدیریت هوشمند منابع آب
مازندران در آستانه یک انتخاب تاریخی قرار دارد؛ ادامه روش‌های سنتی که به تخریب بیشتر منابع و کاهش رقابت‌پذیری می‌انجامد یا پذیرش نوآوری و فناوری برای تولید بیشتر با مصرف کمتر. در این میان، شرکت‌های دانش‌بنیان، پل اتصال به آینده‌ای هستند که در آن اقتصاد و محیط زیست نه در تقابل بلکه در هماهنگی کامل قرار دارند. با سرمایه‌گذاری هوشمند روی این شرکت‌ها، مازندران می‌تواند الگویی برای کل کشور شود و بار دیگر پرچمدار کشاورزی پیشرفته و صادرات‌محور در ایران باشد.
دکتر مرتضی میرعلمی، استاد دانشگاه و کارشناس حوزه کشاورزی با تاکید بر این‌که مدیریت هوشمند منابع آب و استفاده از فناوری‌های نوین باید بدون فوت وقت و با حمایت‌های ویژه دولت در دستور کار قرار بگیرد، می‌گوید: طراحی و اجرای سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی هوشمند که بر پایه داده‌های رطوبت خاک، پیش‌بینی هوا و نیاز آب واقعی گیاه کار می‌کند، بسیار مهم است. این سیستم‌ها می‌توانند تا ۵۰درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. این در شرایطی است که همه می‌دانند بیشترین مصرف و هدر رفت آب در کشاورزی اتفاق می‌افتد.
وی با اشاره به پایش کیفی و کمی منابع آب و استفاده از سنسورهای مخصوص برای پایش آنلاین کیفیت و سطح منابع آب زیرزمینی، ادامه می‌دهد: این داده‌ها به تصمیم‌گیری برای تخصیص بهینه آب کمک می‌کند. تصفیه و بازیافت آب و توسعه سامانه‌های مقرون‌به‌صرفه برای تصفیه پساب‌های کشاورزی و صنعتی و استفاده مجدد از آنها در آبیاری فضای سبز یا کشاورزی از دیگر اقداماتی است که فقط با حضور شرکت‌های دانش‌بنیان به نتیجه می‌رسد.
پایش از راه دور جنگل‌ها
در حال حاضر در اکثر کشورهای پیشرفته، پایش و بازسازی جنگل‌ها یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌ها به‌شمار می‌آید. پایش از راه دور و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و کمک گرفتن از پهپادها برای شناسایی سریع و دقیق مناطق آسیب‌دیده بر اثر آتش‌سوزی، قاچاق چوب یا آفات، سرعت واکنش را به‌شدت افزایش‌می‌‌دهد.
امین صدر، یکی از جوانان فعال در حوزه دانش‌بنیان‌ها با بیان این‌که امروزه حتی گیاهان را با استفاده از فناوری‌های جدید تولید کرده و می‌کارند، به کاشت هوشمند نهال اشاره کرده و می‌گوید: استفاده از پهپادهای بذرکار برای کاشت نهال در مناطق صعب‌العبور و وسیع روشی است که زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پهپادها می‌توانند بذرهای پوشش‌دار شده با مواد مغذی و محافظ را با دقت بالا بکارند. او تأکید می‌کند که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های کشت بافت گیاهی، نهال‌های گونه‌های بومی و مقاوم به خشکی مانند بلوط و افرا را به‌صورت انبوه و سالم تولید کنند تا در پروژه‌های بازسازی جنگل استفاده شوند.
دانش‌بنیان‌ها حمایت می‌خواهند
ورود دانش‌بنیان‌ها به بخش کشاورزی مازندران نه‌فقط یک نیاز بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. این حضور می‌تواند موجب بهبود تولید و کیفیت شود. در دنیای کنونی، کشاورزی باید دقیق باشد. استفاده از داده‌ها در مورد خاک، آب و هوا برای مدیریت دقیق هر درخت یا حتی هر مترمربع ازباغ ضروری است. این امرمنجر به افزایش عملکرد و کیفیت یکنواخت محصولات می‌شود.براساس آمارها، حدود ۳۰درصد از محصولات باغی مازندران به‌دلیل مدیریت ضعیف پس ازبرداشت از بین می‌روند. بر همین اساس، استفاده ازالگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های آب وهوایی وتصاویر ماهواره‌ای به‌منظور پیش‌بینی شیوع آفات و توصیه اقدامات به موقع و دقیق از ضروریات است و بعد از آن مدیریت پس از برداشت است. توسعه سامانه‌های نوین برای سردخانه‌های هوشمند، بسته‌بندی‌های ضدضربه ونانویی که ماندگاری محصول را افزایش می‌دهند و از ضایعات می‌کاهند همچنین بازاریابی برای این‌که محصول روی زمین نماند، از جمله مسئولیت‌های دولت به‌شمار می‌آید.ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به عرصه محیط‌زیست و کشاورزی مازندران، علاوه بر این‌که به بهبود شرایط کمک می‌کند، این توانمندی را دارد تا یک تحول اقتصادی-زیست‌محیطی بزرگ در این منطقه ایجاد کند.با این اوصاف، اگر قرار باشد شرکت‌های دانش‌بنیان، جهت آشنایی کشاورزان پیشرو با فناوری‌های جدید و نمایش نتایج ملموس آن در مزارع الگویی، برای آنها دوره‌های آموزشی ویژه‌ای برگزار کنند، دولت و بانک‌ها هم می‌بایست تسهیلات و وام‌های کم‌بهره و بسته‌های خاصی برای آنها در‌نظر بگیرند تا کارها سرعت بگیرد. پس، تشکیل کلاسترهای کشاورزی-فناوری در مازندران که در آن کشاورزان، دانشگاهیان، شرکت‌های دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاران در کنار هم قرار گیرند، یک ضرورت است.
استاندار مازندران معتقد است هوشمندسازی اقتصاد استان با بهره‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری‌های نوین امکان‌پذیر است و می‌تواند مسیر خام‌فروشی محصولات کشاورزی و صنعتی را متوقف کند.
مهدی یونسی می‌گوید: توجه ویژه به صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات تولیدی با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، ارزش افزوده اقتصادی استان را افزایش می‌دهد و اقتصادمازندران را پایدار ودانش‌بنیان می‌کند.وی با تأکید براستفاده از ظرفیت‌های علمی و نیروهای کارآمد تصریح می‌کند: کشاورزی استان باید به‌سمت کشاورزی مدرن و پیشرفته حرکت کند و شرکت‌های دانش‌بنیان در این مسیر نقش محوری خواهند داشت. هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین صنعتی با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در استان دنبال می‌شود و این فناوری‌ها فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای جوانان و نخبگان فراهم می‌کند.
مدیریت هوشمند منابع آب
مازندران در آستانه یک انتخاب تاریخی قرار دارد؛ ادامه روش‌های سنتی که به تخریب بیشتر منابع و کاهش رقابت‌پذیری می‌انجامد یا پذیرش نوآوری و فناوری برای تولید بیشتر با مصرف کمتر. در این میان، شرکت‌های دانش‌بنیان، پل اتصال به آینده‌ای هستند که در آن اقتصاد و محیط زیست نه در تقابل بلکه در هماهنگی کامل قرار دارند. با سرمایه‌گذاری هوشمند روی این شرکت‌ها، مازندران می‌تواند الگویی برای کل کشور شود و بار دیگر پرچمدار کشاورزی پیشرفته و صادرات‌محور در ایران باشد.
دکتر مرتضی میرعلمی، استاد دانشگاه و کارشناس حوزه کشاورزی با تاکید بر این‌که مدیریت هوشمند منابع آب و استفاده از فناوری‌های نوین باید بدون فوت وقت و با حمایت‌های ویژه دولت در دستور کار قرار بگیرد، می‌گوید: طراحی و اجرای سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی هوشمند که بر پایه داده‌های رطوبت خاک، پیش‌بینی هوا و نیاز آب واقعی گیاه کار می‌کند، بسیار مهم است. این سیستم‌ها می‌توانند تا ۵۰درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. این در شرایطی است که همه می‌دانند بیشترین مصرف و هدر رفت آب در کشاورزی اتفاق می‌افتد.
وی با اشاره به پایش کیفی و کمی منابع آب و استفاده از سنسورهای مخصوص برای پایش آنلاین کیفیت و سطح منابع آب زیرزمینی، ادامه می‌دهد: این داده‌ها به تصمیم‌گیری برای تخصیص بهینه آب کمک می‌کند. تصفیه و بازیافت آب و توسعه سامانه‌های مقرون‌به‌صرفه برای تصفیه پساب‌های کشاورزی و صنعتی و استفاده مجدد از آنها در آبیاری فضای سبز یا کشاورزی از دیگر اقداماتی است که فقط با حضور شرکت‌های دانش‌بنیان به نتیجه می‌رسد.
پایش از راه دور جنگل‌ها
در حال حاضر در اکثر کشورهای پیشرفته، پایش و بازسازی جنگل‌ها یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌ها به‌شمار می‌آید. پایش از راه دور و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و کمک گرفتن از پهپادها برای شناسایی سریع و دقیق مناطق آسیب‌دیده بر اثر آتش‌سوزی، قاچاق چوب یا آفات، سرعت واکنش را به‌شدت افزایش‌می‌‌دهد.
امین صدر، یکی از جوانان فعال در حوزه دانش‌بنیان‌ها با بیان این‌که امروزه حتی گیاهان را با استفاده از فناوری‌های جدید تولید کرده و می‌کارند، به کاشت هوشمند نهال اشاره کرده و می‌گوید: استفاده از پهپادهای بذرکار برای کاشت نهال در مناطق صعب‌العبور و وسیع روشی است که زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پهپادها می‌توانند بذرهای پوشش‌دار شده با مواد مغذی و محافظ را با دقت بالا بکارند. او تأکید می‌کند که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های کشت بافت گیاهی، نهال‌های گونه‌های بومی و مقاوم به خشکی مانند بلوط و افرا را به‌صورت انبوه و سالم تولید کنند تا در پروژه‌های بازسازی جنگل استفاده شوند.
دانش‌بنیان‌ها حمایت می‌خواهند
ورود دانش‌بنیان‌ها به بخش کشاورزی مازندران نه‌فقط یک نیاز بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. این حضور می‌تواند موجب بهبود تولید و کیفیت شود. در دنیای کنونی، کشاورزی باید دقیق باشد. استفاده از داده‌ها در مورد خاک، آب و هوا برای مدیریت دقیق هر درخت یا حتی هر مترمربع ازباغ ضروری است. این امرمنجر به افزایش عملکرد و کیفیت یکنواخت محصولات می‌شود.براساس آمارها، حدود ۳۰درصد از محصولات باغی مازندران به‌دلیل مدیریت ضعیف پس ازبرداشت از بین می‌روند. بر همین اساس، استفاده ازالگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های آب وهوایی وتصاویر ماهواره‌ای به‌منظور پیش‌بینی شیوع آفات و توصیه اقدامات به موقع و دقیق از ضروریات است و بعد از آن مدیریت پس از برداشت است. توسعه سامانه‌های نوین برای سردخانه‌های هوشمند، بسته‌بندی‌های ضدضربه ونانویی که ماندگاری محصول را افزایش می‌دهند و از ضایعات می‌کاهند همچنین بازاریابی برای این‌که محصول روی زمین نماند، از جمله مسئولیت‌های دولت به‌شمار می‌آید.ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به عرصه محیط‌زیست و کشاورزی مازندران، علاوه بر این‌که به بهبود شرایط کمک می‌کند، این توانمندی را دارد تا یک تحول اقتصادی-زیست‌محیطی بزرگ در این منطقه ایجاد کند.با این اوصاف، اگر قرار باشد شرکت‌های دانش‌بنیان، جهت آشنایی کشاورزان پیشرو با فناوری‌های جدید و نمایش نتایج ملموس آن در مزارع الگویی، برای آنها دوره‌های آموزشی ویژه‌ای برگزار کنند، دولت و بانک‌ها هم می‌بایست تسهیلات و وام‌های کم‌بهره و بسته‌های خاصی برای آنها در‌نظر بگیرند تا کارها سرعت بگیرد. پس، تشکیل کلاسترهای کشاورزی-فناوری در مازندران که در آن کشاورزان، دانشگاهیان، شرکت‌های دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاران در کنار هم قرار گیرند، یک ضرورت است.
